دربارۀ مکان نزول سورۀ انسان، دو قول ذکر شده است، بنا بر قول برخی مفسران اهل‌سنت، این سوره در مکه نازل شده است. از سوی دیگر، عدۀ بسیاری معتقدند این سوره در مدینه نازل شده است. اما در مورد سبب نزولی آن پنج قولی وجود دارد. یک گروه سبب نزول را «مرد حبشی» دانسته‌اند. گروه دوم معتقدند آیات سورۀ انسان دربارۀ ابودحداح انصاری نازل شده است. گروه سوم معتقدند مطعم بن ورقاء انصاری، نذری کرده بود و به آن وفا کرد و در این هنگام این آیات نازل شد. گروه چهارم سبب نزول را در مورد شماری از صحابه دانسته‌اند. گروه پنجم که همۀ مفسران شیعه و عدۀ بسیاری زیادی از مفسران اهل‌سنت‌اند، معتقدند این سوره و یا آیاتی از آن (5 الی 22) دربارۀ علی×، فاطمه÷، امام حسن× و امام حسین× نازل شده است.
بر این اساس، این مقاله به بررسی دیدگاه‌های مطرح‌شده دربارۀ سبب نزول سورۀ انسان و تحلیل و نقد اقوال ذکرشده می‌پردازد.
)