دکتری تفسیر تطبیقی و پژوهشگر جامعة المصطفی العالمیة
چکیده
در برخی روایات فریقین درباره مصداق و معنای ابتر، خلط مفهومی صورت گرفته است و این مسئله از عدم توجه به جریان‌های بعد از نزول سوره و بعد از رحلت پیامبرj نشأت می‌گیرد. توجه به این نکته حیاتی است که این آیه، تقابل دو جریان فکری در طول زمان می‌دهد که در همه عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در مقابل یکدیگر خواهد ایستاد.
مفسران در تعیین مصداق ابتر و همین‌طور در بیان معنای ابتر، اختلاف زیادی دارند و برخی نیز بین مصداق و معنا، خلط مفهومی نمودهاند. یافته‌های این پژوهش در تعین مصداق ابتر، دو جور است. برخی روایات از افراد همچون عاص بن وائل و... نام می‌برند و برخی دیگر به جای نام افراد، از صفت سخن گفتهاند. به نظر می‌رسد هر دو نوع مصداق باهم تعارض ندارد و قابل پذیرش برای ابتر می‌باشد. از یافته‌های مهم و نتیجه بحث را می‌توان معنای «به هدف نرسیدن »برای ابتر دانست. پژوهش حاضر با روش تطبیقی و با توجه به عرضه حدیث بر قرآن سامان یافته و طبق همین روش، تصحیح و تضعیف روایت به جای راوی شکل گرفته است.
)