از مهم‌ترین گزاره‌های نشئه آخرت، وجود بهشت و جهنم است که عاقبت‌اندیشان و نگون‌بختان با دریافت صحیفه نیک بختی و بدبختی خویش در منزلگاه حقیقی خود مأوا می‌گیرند. پژوهش پیش‌رو تلاشی است که به روش توصیفی تحلیلی نگاشته شده و درصددرصد حقیقی وجود این دو حقیقت مهم می‌باشد تا با تبیین و تحلیل گزاره‌های نقلی که نظریاتی پیرامون آن‌ها مورد واکاوی قرارگرفته، بپردازد و از این رهگذر به تبیین خلقت بهشت و جهنم کنونی از دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنت دست یابد؛ در این باز پژوهی به نظرگاه‌های متفاوتی دست‌یافته که از نوآوری‌های این تحقیق شمرده‌شده و پرده از حقیقتی مهم مکشوف ساخته و آن این‌که چه‌بسا بهشت و جهنم کنونی، نازل منزله بهشت و جهنم موعود باشد و مراتب مختلف بهشت و جهنم دنیوی، برزخی و اخروی را می‌توان درپرتوآیات و روایات ترسیم کرد و در نگره دوم که ناظر به وجود علمی و عینی موجودات در عالم است؛ بیانگر آن است که تمام احوالاتِ بهشت و جهنم، افراد، نعمت‌ها و نعمت‌ها، علمش نزد خداوند موجود و هر زمان اراده کند وجود علمی آن دو را به وجود عینی تبدیل می‌کند تا با تمثل بهشت و جهنم کنونی، تصویرسازی درخور اعتنا نسبت به منزلگاه اخروی ارائه گردد. کلیدواژهها: بهشت، جهنم، خلقت کنونی، وجود علمی، وجود عینی.
)